پناهندگی جنگی: از شرایط این روش مهاجرتی تا قوانین و خطرات پیش رو (آپدیت ۲۰۲۵)

یکی از بدترین اتفاقاتی که میتواند زندگی مردم یک کشور را به سمت نابودی، فقر و دلهره بکشاند، جنگ است و در اینجاست که پناهندگی جنگی یکی از راههایی میشود که مردم برای نجات جانشان انتخاب میکنند. گرچه در برخی از مواقع تنها راه باقیمانده برای نجات است، اما همین مسیر نیز با خطرات زیادی روبرو است.
با این حال برای گام نهادن در هر مسیر، بهتر است که همه موانع و سختیهای راه شناسایی شده و با آگاهی از قوانین و شرایط، وارد مسیر شد. برای همین در این مقاله تصمیم داریم تا بیشتر درباره پناهندگی جنگی، قوانین این روش مهاجرتی و خطرات احتمالی آن صحبت کنیم و توصیه میکنیم که این مقاله را تا به انتها بخوانید.
فهرست مطالب
پناهندگی جنگی و تفاوت آن با مهاجرت
پناهندگی جنگی به وضعیتی گفته میشود که فرد به دلیل ترس موجه از آزار و اذیت Persecution در کشور خودش، مجبور به ترک وطن و پناه بردن به کشور دیگری میشود. این آزار و اذیت میتواند به دلیل جنگ، خشونتهای عمومی، درگیریهای مسلحانه و یا نقض حقوق بشر گسترده باشد.
تحت قوانین بینالمللی و کنوانسیون مربوط به پناهندگان (مانند کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو و پروتکل ۱۹۶۷ آن) وضعیت این افراد مشخص شده و از آنها حمایت میشود.
هدف اصلی پناهندگی، محافظت و نجات جان در برابر خطرات حاد و مستقیم است و ارتباطی با بهبود شرایط اقتصادی و یافتن فرصتهای شغلی و تحصیلی و… ندارد. نکته مهم دیگر این است که یک پناهجو با یک پناهنده و هر دو آنها با یک مهاجر متفاوت هستند.
- پناهجو (Asylum Seeker) کسی است که درخواست پناهندگی داده، اما هنوز وضعیت او مشخص نشده است.
- پناهنده (Refugee) کسی است که درخواست پناهندگی او پذیرفته شده و وضعیت پناهندگی را دریافت کرده است.
- مهاجر کسی است که به یکی از روشهای قانونی از طریق ویزاهای تحصیلی، کاری، ازدواج و… وارد کشور مقصد شده است.

چه کسانی واجد شرایط پناهندگی جنگی هستند؟
معمولا کشورها برای اینکه به یک پناهجو وضعیت پناهندگی را بدهند، شرایطی را در نظر گرفتهاند و افرادی واجد شرایط دریافت وضعیت پناهندگی هستند، که:
-
داشتن ترس موجه از آزار و اذیت در کشور مبدا
پناهجو باید ثابت کند که به دلیل نژاد، مذهب، ملیت، عقاید سیاسی و یا عضویت در یک گروه اجتماعی خاص، ترس موجهی از آزار و اذیت در کشور خودش دارد.
-
عدم امکان یا میل به بازگشت
فرد نمیتواند یا تمایل ندارد به کشور خودش برگردد، زیرا بیم آزار و اذیت دارد.
-
وجود محدودیتهای داخلی
فرد نمیتواند در هیچ جای وطن خود زندگی امنی داشته باشد.
خطرات و چالشهای پناهندگی
پناهندگی مسیری پرخطر است و تا زمانی که مهاجرت در شرایط جنگ امکانپذیر است، بهتر است که به پناهندگی فکر نکنید. این راه به هیچ عنوان توصیه نمیشود، اما افرادی که دیگر راهی برای ماندن یا مهاجرت از طریق ویزاهای قانونی ندارند، باید با خطرات این مسیر نیز آشنا باشند. از مهمترین چالشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
-
مسیرهای غیرقانونی و قاچاق انسان
یکی از بدترین اتفاقات در مسیر پناهندگی، استفاده از مسیرهای غیرقانونی و خطرناک است که با خطرات جانی (غرق شدن، خفگی، گرسنگی، حوادث) و خطرات مالی (اخاذی توسط قاچاقچیان) همراه است و این مسیرها هیچ تضمینی برای رسیدن به کشور مقصد و یا پذیرش ندارند.
-
زندگی در کمپها و شرایط نامعلوم
در بسیاری از کشورها، پناهجویان تا زمان بررسی پروندهشان باید در کمپها یا مراکز پناهندگی با امکانات محدود زندگی کنند که این اقامت میتواند چندین سال طول بکشد. در این دوره، پناهجویان معمولا حق کار و تحصیل رسمی در کشور مقصد را ندارند و از حداقل خدمات دولتی بهرهمند خواهند شد.
-
فرایند طولانی، پیچیده و پرریسک
۱- مدت زمان طولانی بررسی پرونده
فراینند رسیدگی به درخواست پناهندگی بسیار طولانی است و میتواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد.
۲- مصاحبههای متعدد و سختگیرانه
متقاضیان باید از دلایل تصمیم خود، جزئیات دقیقی را ارائه داده و در مصاحبههای سختگیرانه، آفیسر مهاجرتی را قانع کنند.
۳- ریجکت شدن درخواست
میزان ریجکتی درخواست پناهندگی بالا است و در صورتی که فرد نتواند ترس موجه خود را از آزار و اذیت در کشور مبدا ثابت کند و یا از مسیر قانونی وارد کشور مقصد نشده باشد، شانس زیادی برای تایید درخواست او وجود ندارد.
۴- اخراج (Deportation)
در صورتی که درخواست پناهندگی رد شود، ممکن است که فرد به کشور خودش بازگردانده شود که این مورد نیز بسیار خطرناک خواهد بود.
-
عدم تضمین نتیجه
در حالت کلی هیچ تضمینی برای پذیرش درخواست پناهندگی وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: بهترین کشورها برای پناهندگی

جمعبندی
پناهندگی جنگی، یک راه برای نجات جان انسانهایی است که جانشان در کشور مبدا در خطر است، اما خود این مسیر یک مسیر پر از خطر است، بنابراین توصیه میکنیم تا زمانیکه راههایی برای مهاجرت قانونی برای شما باز است، هیچگاه به پناهندگی فکر نکنید.
اگر در شرایط جنگی، ترس بر جانتان افتاده و پاسپورت قانونی و معتبری دارید، ورود و خروج قانونی از ایران در شرایط جنگی وجود دارد که میتوانید برای مدتی در کشور دیگری اقامت داشته باشید تا شرایط دوباره به حالت عادی بازگردد.
در هر حال ما در هلدینگ مهاجر پناهندگی جنگی را توصیه نمیکنیم، اما اگر به راههای قانونی مهاجرت فکر میکنید، برای آشنایی بیشتر با روشهای مهاجرتی، با ما همراه باشید.